سایت سیر و سیاحت

بقعه شیخ زاهد گیلانی با تمام زیبایی معماری و مسیری پر از جاذبه طبیعت گردی، نشان دیگری از زیبایی‌های گردشگری گیلان است...

بقعه شیخ زاهد گیلانی با تمام زیبایی معماری و مسیری پر از جاذبه طبیعت گردی، نشان دیگری از زیبایی‌های گردشگری گیلان است

مسیر زیبایی که در نهایت به گنبد هشت ترک فیروزه‌ای این بقعه تاریخی ختم می‌شود، خود با جاذبه‌هایی شعف انگیز چون مزارع برنج، جنگل و رودخانه احاطه شده است.

عطر برنج در مسیر راه به سمت شرق گیلان گردشگران را به ‌استشمام عمیق‌تر وا می‌دارد، و چه بهتر اگر باران پودری شمال نیز به راه باشد و هر چند که در آفتاب طلایی آن مناظر دیدنی‌تر.

کلبه‌های چوبی با دیوارهای گلین و سقف‌های کلش به سر حکایت از مرز بندی مالکیت شالیزارها دارد.

در دو طرف جاده در سایه سار درختان صنوبر فروشندگان محلی در زیر سایه‌بان‌های پارچه‌ای و آلاچیق‌های چوبی سوغات محلی گیلان چون کدوتنبل، ماهی، گوجه سبز، بادام زمینی و ... را چیده و سیرهای تازه را برای فروش چلیپا کرده‌اند.

پس از این همه زیبایی در انتهای مسیری خاکی که در طرفی از آن خانه‌های مسکونی است و در طرفی دیگر سبزه زار، به روستای شیخانور لاهیجان می‌رسیم.

این بقعه در روستای شیخانور یا شیخانه بر در 4 کیلومتری شرق لاهیجان در دامنه کوه و در میان مزارع سبز چای واقع شده است.

مدفن شیخ تاج‌الدین ابراهیم ملقب به شیخ زاهد گیلانی از عرفا و دراویش بزرگ و از استادان شیخ صفی‌الدین اردبیلی است.

شیخ زاهد در سال ‪ ۷۱۱‬قمری دار فانی را وداع گفت و بعدها به سال ‪ ۸۹۲‬قمری سلطان حیدر صفوی به سبب خوابی که دیده بود، با معماران و نجارانی که از شهر شیروان با کشتی به گیلان منتقل شده بودند، این بنا را ساخت و جسد شیخ را به آن جا منتقل کرد.

بنای بقعه با دو اتاق مربع و مستطیل شکل در کنار هم قرار گرفته‌اند در کنار اتاق‌ها، در سمت شمال، ایوان طویلی با هفت فیلپا در شرق حرم، ایوانی با شش فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با شش فیلپا دیده می‌شود.

ازاره دیوارهای ایوان‌ها تا ارتفاع ‪۱۱۵‬سانتی متر با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزیین شده است. طاقچه‌هایی با طاق جناقی در قسمت‌های مختلف ایوان به چشم می‌خورد.

از زیباترین قسمت بنا باید به گنبد هرمی و هشت ترک اشاره کرد که شیب تند آن به دلیل عبور سریع آب باران تهیه شده و سطح حره را با کاشی کاری زرد و آبی، سفید و سیاه، با نقوش سنتی و گل دار پوشانده‌اند. اطراف گنبد و دیگر نقاط بنا را با سفال پوشش داده‌اند.

بقعه شیخ زاهد گیلانی، متعلق به قرن نهم قمری بوده و دارای شماره ثبت ملی ‪ ۸۲۴‬سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است.

مسیر راه و دیدنی‌های طبیعت گردی آن موید این مطلب است که گیلان تنها به ماسوله، دیلمان و قلعه رودخان خلاصه نمی‌شود.

از ارتفاعات مهم اطراف شهرستان روانسر می‌توان به "ماه زرد"، "انجیره"، "شور" و "طاقه چرمی" اشاره کرد، که این ارتفاعات سرچشمه بسیاری از رودخانه های منطقه است،به عنوان مثال چشمه بزرگ سراب گنی خانی در روانسر سرچشمه اصلی رودخانه قره سو است

از ارتفاعات مهم اطراف شهرستان روانسر می‌توان به "ماه زرد"، "انجیره"، "شور" و "طاقه چرمی" اشاره کرد، که این ارتفاعات سرچشمه بسیاری از رودخانه های منطقه است،به عنوان مثال چشمه بزرگ سراب گنی خانی در روانسر سرچشمه اصلی رودخانه قره سو است.

از دیگر رودخانه‌های اطراف این شهرستان یکی "وشکه رو" در شرق آن و دیگری "گراب یا آوی خر" در جنوب غربی آن است، به جز چشمه پر آب "گنی خانی"، دو چشمه "سراب جاوری" و "سراب بروارین" نیز در نزدیکی روانسر واقع اند.

آب و هوای شهرستان روانسر نسبتاً سرد و مرطوب بوده و از میزان بارش سالانه چشمگیری برخوردار است به همین دلیل کشاورزی و دامداری در این منطقه رونق خاصی دارد و در واقع اقتصاد این شهرستان عمدتاً متکی به کشاورزی و دامداری است.

شهرستان روانسر دارای آثار متعددی از دوران مختلف تاریخی است و از این لحاظ درباستان شناسی غرب کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. قدیمی ترین آثار سکونت انسان در اطراف روانسر به دوره پارینه سنگی میانی تا فرا پارینه سنگی باز می‌گردد که حداقل از حدود 50 هزار سال تا12  هزار سال پیش را شامل می‌شود که بقایای آنها در غارهای کولیان و جاوری و همچنین رودخانه گراب (آوی خر) یافت شده‌است.

از دیگر کشفیات قدیمی روانسر یک دندان آسیای فیل است که مربوط به دوران یخبندان است و در نزدیکی شهرک روانسر کشف شده‌است.از آثار مهم دیگر روانسر تپه موسایی است که از اوایل دوره مس و سنگ (حدود هفت هزار سال پیش) تا زمانهای اخیر مورد سکونت انسان بوده‌ است.

دخمه روانسر (گور صخره‌ای) یا تاق فرهاد نیز از دیگر آثار تاریخی این شهرستان است که در دیواره کوه قله در شمال شرقی روانسر واقع شده و به دوره هخامنشی باز می‌گردد، این دخمه شامل یک اتاقک کوچک است که ورودی آن به سمت شرق و مشرف به رودخانه وشکه رو می باشد، نقش اهورامزدا، یک شخص روحانی و توده‌ای هیزم در سمت راست ورودی این دخمه دیده می‌شود

یک پایه ستون نیز در کنار سراب گنی خانی وجود دارد که احتمالاً هم زمان با دخمه ساخته شده‌است و نشان دهنده وجود یک کاخ یا سازه‌ای کوچکتر در نزدیکی چشمه در دوران هخامنشی است. همچنین گورستانی از دوره اسلامی با سنگ قبرهای کتیبه دار به خط کوفی در دامنه شمالی کوه قله وجود داشت که متاسفانه طی سالیان اخیر نابود شده یا به تاراج رفته‌است.

در دوره آشوریان روانسر یکی از پایگاههای مهم این سلسله بوده که در آن زمان با نام "نیکور"خوانده می‌شده که در برخی از سنگ نوشته های این دوره از این شهر بسیار یاد شده است. برخی از قدمگاه ها و اماکن مقدسه اطراف روانسر ویس، سه سواره، هوری مرد (بابا حیران) و شیخ سرا هستند، که در ایام مختلف سال گردشگران و علاقه مندان بسیاری را به خود جذب می کند.

یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی و بسیار زیبای شهرستان روانسر غار قوری قلعه بزرگترین غار آبی آسیا می باشد که در بخش شاهو از توابع این شهرستان قرار دارد.این غار در25  کیلومتری شهر روانسر قرار دارد وقدمت آن به 65میلیون سال قبل می‌رسد و تنها 30 سال از شناسایی آن می‌گذرد و به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران، به ثبت رسیده‌است.

در سال1355هجری شمسی یک گروه از غارشناسان انگلیسی و در سال 1356  نیز گروه دیگری از غارنوردان فرانسوی موفق به کشف کامل این اثر شدند.عمق حوضچه‌های این غار به 14متر می‌رسد همچنین دمای داخل غارهفت تا11 درجه‌است و در تمام فصول سال این دما ثابت است.

این اثر طبیعی دارای تالارهای زیبا در 1400متری و 500متری به نام‌های تالار ریم، تالار کوهان شتر، تالار مسیر برزخ، تالار بلور و تالار عروس می‌باشد، این غار یکی از زیباترین جاذبه‌های دیدنی شهرستان روانسر است.

غار قوری قلعه بزرگترین و شگفت انگیز ترین غار آبی آسیا در ۸۶ کیلومتری شهر کرمانشاه در مسیر جاده پاوه و در شمال شهر جوانرود واقع است...

غار قوری قلعه بزرگترین و شگفت انگیز ترین غار آبی آسیا در ۸۶ کیلومتری شهر کرمانشاه در مسیر جاده پاوه و در شمال شهر جوانرود واقع است.

این غار که هم اکنون به عنوان یکی از مطرح ترین جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه وغرب کشور محسوب می شود، طبق نظر کارشناسان بزرگترین غار آبی آسیا و طولانی ترین غار آبی ایران است.

علت نامگذاری  قوری قلعه
روستایی به همین نام در نزدیکی این غار قرار دارد که در ایام قدیم اطراف این روستا را قلعه های مختلفی در بر گرفته که شکل یکی از این قلعه ها شبیه قوری بوده است به همین دلیل نام این روستا و این غار به قوری قلعه نامگذاری شد.
در روایتی دیگر، اینکه چرا روستا و غار را قوری قلعه نامیده اند به دوره ساسانیان باز می گردد. درآن دوره دژی بزرگ و مستحکم بنا شد که هم اکنون نیز آثاری از آن به جای مانده است، این دژ به جهت بزرگی بعدها از سوی کرد زبانان آن منطقه به “گورا قلا” نامیده شد.کلمه گورا در زبان کردی به معنای بزرگی و قلا به معنای قلعه یا دژ می باشد، در اثر گذشت زمان این نام به تدریج تغییر کرده و به نام های “گوری قلا”و در آخر به “قوری قلعه”معروف شده است.
بعدها پس ار ساختن آبادی در کنار دژ همان نام یعنی قوری قلعه به روستا اطلاق شد، از طرفی چون نزدیکترین محل سکونت به غار همین ده است؛ بنابر این اسم غار را نیز قوری قلعه گذاشتند.

قوری قلعه، یکی از زیباترین و با ارزش ترین غارهای آبی جهان با ۶۵ میلیون سال قدمت در سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ گروهی از غارشناسان و جانورشناسان انگلیسی و فرانسوی در حالی که برای یافتن پستانداران از جمله خفاش در ۸۰ کیلومتری کرمانشاه و در کوهستان های پوشیده از جنگل پاوه و اورامانات تلاش می کردند، این غار را کشف کردند، آنها ۶۲۰ متر از عمق غار را طی کردند و به نقطه ای که آب هم سطح سقف غار بود رسیدند و با تصور اینکه این نقطه انتهای غار است، بازگشتند، البته بنا به اظهار برخی از مسئولان محلی، روستاییان این غار را در سالیان پیش از این شناسایی کرده بودند.

با تشکیل کمیته غار نوردی در کشور و پس از پنج سال تحقیق و مطالعه یک گروه غارشناسی توانست در سال ۱۳۶۸ در مرحله اول به عمق ۲۰۳۰ متری و سپس در مرحله دوم به عمق ۳۱۴۰ متری غار دست یابد. اعضای این گروه برای رسیدن به این عمق، حدود دوازده کیلومتر مسیرهای پیچ در پیچ غار را پیموده و نقشه برداری کردند. دستیابی به این عمق، غار قوری قلعه را به عنوان بزرگترین غار آبی آسیا و طولانی ترین غار آبی ایران معرفی کرد.

به گفته کارشناسان قدمت این غار که از آهک “تروراسیک” و”کرتاسه” تشکیل شده و به ۶۵ میلیون سال قبل و به دوره دوم زمین شناسی باز می گردد.

 

 

این غار در طول تاریخ به عنوان جان پناهی امن و دور از دسترس مورد استفاده قرار گرفته که کشف آثاری همچون کاسه، بشقاب و تعدادی ظروف و سکه از دوران “یزد گرد سوم”، حاکی از قدمت و استفاده از آن در دوران باستان است.

قوری قلعه، شگفت انگیز ترین غار آبی آسیا
بعد از گذر از دالان ورودی غار اولین مکان وسیعی که وجود دارد به “تالار مریم” نامگذاری شده است. این محوطه همانند دریاچه وسیعی است که گرداگرد آن را قندیل هایی بسیار زیبا با اشکال مختلف فرا گرفته است. این قندیل ها که هر یک اشکال خاصی را تداعی می کنند دلیل اصلی نامگذاری هر قسمت از این غار شده که به عنوان مثال وجود قندیلی به شکل حضرت مریم دلیل نامگذاری اولین تالار این غار به نام تالار مریم شده است.

علاوه براین در داخل غار و بر روی سینه داخلی آن می توان به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان آثار دیگری همچون فردوسی، امیرکبیر، بابانوئل، شیرسنگی، ماهی، مار کبری، قارچ، برج پیزا، نیم رخ شیر، فیل، قلب، گل کلم، بستنی، کشتی، گردن غاز، آبشار، لاک پشت، نام حضرت محمد (ص) و نیز ماکت شهر پاوه را مشاهده کرد. در عمق هزار متری غار تالاری وجود دارد که زیباترین حوضچه آبی جهان در آن توجه همه را به خود جلب می کند. در این محوطه قندیل هایی به شکل پرده ای وجود دارد که با دست زدن به هرکدام از آنها صدایی شبیه یکی از آلات موسیقی به گوش میرسد به همین دلیل این محوطه را “تالار بتهوون” نامگذاری کرده اند.

 

درعمق هزار و ۵۰۰ متری غار، تالار عروس قرار دارد که زیبایی آن قابل توصیف نیست، جنس سنگهای این محوطه از کریستال سفید و براق است و اگر کسی بخواهد از روی آنها گذر کند جای پای او در این قسمت باقی می ماند.
ازسقف این محوطه قندیل هایی شبیه میله خودکار که جنسشان از رسوبات آهکی و حالت کریستال است به ارتفاع دو تا هشت متر پایین آمده است، این قندیل ها آنقدر نازک و شفاف است که با زدن یک دست هشت متر از آن فرو می ریزد.
در عمق دو هزار و ۷۰۰ متری غار، چهار آبشار به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر وجود که در این عمق وجود چنین آبشار زیبایی باور پذیر نیست وهر بیننده ای را مسحور خود خواهد کرد.

در بخش دیگری از این غار تونلی با نام “تونل برزخ” وجود دارد که به وحشتناکترین مکان این غار معروف شده است، طول این تونل ۲۲۰ متر است که با عرض سه متر نیمی از آن را آب فرا گرفته است.
البته محوطه هایی که ذکر آن رفت، قابل بازدید برای عموم نیست و هم اکنون تنها ۵۰۰ متر از این غار آماده سازی و نورپرداری شده و قابل بازدید است.

قوری قلعه، زیستگاه نادرترین خفاش دنیا
به گفته کارشناسان ژرفای این غار زیست گاه گونه ای نادر از خفاشان با نام خفاش “گوش موشی” است که باعث توجه بسیاری از جانورشناسان دنیا شده، اما به غیر از این گونه خفاش تاکنون گونه دیگری از حیات جانوری در غار یافت نشده است.

اما کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند که اطلاعات موجود نشان می دهد که تا قبل از تبدیل شدن این غار به یک غار نمایشی جمیعت قابل توجهی از مهره داران غارزی مانند خفاش ها و سمندر خال زرد در آن می زیسته اند.

قوری قلعه، غاری برای تمام فصول
درجه حرارت این غار از هفت درجه زیر صفر تا ۱۱ درجه بالای صفر متغییر است، رطوبت نسبی آن ۸۹ درصد است که این شرایط باعث شده در تمام فصول سال گردشگران به راحتی بتوانند از آن بازدید نمایند.

قوری قلعه، یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران
این غار در دامنه کوه شاهو و در یکی از کوهستانی ترین مناطق ایران واقع شده است. دره ای که غار قوری قلعه در آن قرار دارد از زیباترین دره های استان است که از ویژگی های جنگلی خاص و چشمه سارهای بی شمار با چشم اندازهای حیرت انگیز و جذاب برخوردار است.

وجود جنگل های متراکم با گونه های بلوط، انجیر کوهی، آلبالوی کوهی، بادام وحشی و همچنین حیواناتی چون گرگ، روباه، خوک، خرگوش ، کل و بز در اطراف این غار، زیبابی خاصی به آن بخشیده است.
این غار به همراه جنگلهای زیبای بلوط اطراف آن دارای پتانسیلی بی نظیر در جذب توریست های داخلی و خارجی است به همین دلیل قوری قلعه به عنوان یکی از هفت اثر طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

علاوه بر همه این ها، این منطقه دارای ارزش تاریخی زیادی نیز می باشد، بقایای قلعه ای مربوط به دوران ساسانیان در نزدیکی غار وجود دارد و نیز ۳۰ شی باستانی از جمله بقایای جمجمه انسان و سفالهای پیش از تاریخ در این جا کشف شده است.

این غار علاوه بر گردشگران که برای تفریح مراجعه می کنند مکان مناسبی برای غارنوردان، پژوهشگران، زمین شناسان و گروه های دیگر است.
با آماده سازی زیرساخت های لازم برای جهانگردان، استان کرمانشاه می تواند با دارا بودن آثاری همچون تاق بستان، کوه و سنگ نوشته بیستون، نیایشگاه آناهیتا، صخره فرهاد تراش، غار قوری قلعه، شهر هزار ماسوله پاوه و سراب روانسر و چند نقطه دیگر به قطب گردشگری بین المللی تبدیل شود.

کاخ خسرو:در حاشیه شمالی شهر کنونی قصر شیرین و در نزدیکی آتشکده چهار قابی، ویرانه های قصر خسرو پرویز دیده می شود. این بنا در جهت شرقی – غربی و به ابعاد 285×98 متر بر روی مصطبه ای به ارتفاع هشت متر ساخته شده است. راه ورد به داخل بنا

کاخ خسرو:

در حاشیه شمالی شهر کنونی قصر شیرین و در نزدیکی آتشکده چهار قابی، ویرانه های قصر خسرو پرویز دیده می شود. این بنا در جهت شرقی – غربی و به ابعاد 285×98 متر بر روی مصطبه ای به ارتفاع هشت متر ساخته شده است. راه ورد به داخل بنا از طریق پلکان صورت می گرفت. در قسمت شرقی بنا، تالار ستون دارد مستطیل شکلی دیده می شود و سقف آن به وسیله طاق های آجری پوشش داده شده است. در پشت این تالار، اتاق گنبددار بزرگی قرار دارد و راه ورود به آن از طریق درگاهی که در قسمت غربی تالار ایجاد شده است، صورت می گیرد. در شمال و جنوب اتاق گنبدار، اتاق های مستطیل شکلی وجود دارد که از طریق اتاق گنبدار قابل دسترسی بوده اند. همچنین در پشت اتاق گنبددار، حیاط مربع شکلی به ابعاد 27×27 متر با رواق ستون دار قرار دارد.

اطراف این حیاط را اتاق های متعددی فرا گرفته است. در قسمت غربی حیاط نیز ایوانی ساخته شده است که از طریق درگاهی به حیاط دیگر کاخ منتهی می شود. در اطراف این حیاط ها نیز مجموعه اتاق ها و اصطبل ها قرار دارند. در قسمت شمالی تراس، چند خانه به صورت یک مجموعه دیده می شود. ظاهراً خانه هایی که در قسمت مرکزی قرار دارند، حرم پادشاه و خانه های اطراف مکانی برای پذیرایی از میهمانان بوده است.

در مورد این کاخ، مورخین و جغرافی نویسان ایرانی و عرب مطالب فراوانی نوشته اند. آنها بر این اعتقادند که این کاخ توسط خسو پرویز در میان باغ وسیعی ساخته شد و حیوانات وحشی با آزادی تمام در این مکان می زیستند و آب فراوانی از رودخانه الوند در این باغ جریان داشت. یاقوت حموی این کاخ را جزء عجایب جهان به شمار می آورد که در سال 628 م توسط «هراکلیوس» ویران شد.

آتشکده چهار قاپی:

«چهار قاپو» یا «چهار قاپی» به معنی «چهار در»، از جمله آتشکده های دوره ساسانی در شهر مرزی قصر شیرین است. این آتشکده از نوع آتشکده هایی است که دارای دالان طواف بوده و به مرور زمان رواق آن فرو ریخته است و تنها در برخی از قسمت ها، آثاری از آن دیده می شود. این آتشکده اتاقی مربع شکل به ابعاد 25×25 متر است و سقفی گنبدی شکل به قطر شانزده متر داشت که متأسفانه اکنون اثری از آن باقی نمانده است و تنها بقایای گوشواره ها در چهار گوشه آن دیده می شود. این اتاق مربع شکل دارای چهار درگاه ورودی است که به رواق اطراف فضای مرکزی منتهی می شوند. در اطراف این بنا مجموعه اتاق ها و فضاهایی وجود دارد که بخش هایی از آن در نتیجه کاوش های باستان شناختی سال های اخیر شناسایی شده است. این بنا با استفاده از مصالح محلی از قبیل لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده و گنبد آن آجری بوده است.

طاق گرا

بنای مستطیل شکل طاق گرا به ابعاد 7/7× 86/4 متر در گردنه پاتاق، بر سر راه کرمانشاه به سر پل ذهاب و در کنار راه باستانی سنگ فرش شده ای قرار دارد که فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می داد. به علت تغییر مسیر، این راه و بنای طاق گرا اکنون در شیب های پایین جاده آسفالته قرار گرفته است.

از نظر معماری، بنای طاق گرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شده است. ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگ فرش باستانی است و با بلوک های سنگی که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شده اند، ساخته شده است. مصالح داخلی دیوارها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است. دیوارهای بنا تا حدودی بلندتر ساخته شده اند تا بتوانند سقف طاق را کاملاً مسطح نمایند. در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا، یک ردیف کنگره به ارتفاع نود و دو سانتیمتر قرار گرفته است.

بنا بر این ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه 7/11 متر است. همچنین عرض دهانه طاق 10/4 متر و عمق آن 10/3 متر است. دیوارهای داخلی بنا با نقوش هندسی حجاری شده است.

درباره قدمت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی آن رابه دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می دهند. همچنین برای این بنا کارکردهای متفاوتی چون راه کاروان رو، توقف گاه موکب شاهی، اریکه سلطنتی، پاسگاه مرزی، بنای یادبود یک پیروزی و ... ذکر شده است.

فکر کنید روی صخره های نارنجی رنگی قدم می زنید که لایه لایه زمین را بالا رفته اند و آب از بلورهای سنگی شان چکه می کند...

فکر کنید روی صخره های نارنجی رنگی قدم می زنید که لایه لایه زمین را بالا رفته اند و آب از بلورهای سنگی شان چکه می کند... رو که بر می گردانید، پشت سرتان زمین لایه لایه سبزآبی است... کمی آن طرف تر، لایه لایه زرد... فکر کنید مشتتان را زیر یکی از قندیل های سنگی گرفته اید و آب صخره ها را مزه مزه می کنید؛ ترش، خنک، متفاوت! بعد یکی پیدا شود و از جادویی بودن این معجون زرد رنگ بگوید که شفای بیماری هاست و دوای دو هزار درد! برای سفر به چنین سرزمین شگفت انگیزی حاضرید چه بهایی را بپردازید؟

مشابه این چشمه ها تنها در سه کشور ترکیه، امریکا و نیوزلند وجود دارد که اتفاقا برخلاف باداب سورت که در کشور ما در حد یک چشمه محلی باقی مانده،از توریستی ترین جاذبه های طبیعی این کشورها محسوب می شوند.

یک بلیط به مقصد ساری کفایت می کند تا اسرارآمیزترین نقطه زمین را ببینید. اینجا سرزمین عجایب است. جایی که طبیعت، بازی رنگ ها و سنگ ها را بهانه چند قرن شگفت زدگی انسان ها قرار داده است. کافی است پایتان به چشمه های آب معدنی باداب سورت برسد تا این تابلوی اسرارآمیز را مقابل چشمانتان ببینید. پدیده حیرت آوری که در 68 كیلومتری شمال دامغان و 7 كیلومتری غرب روستای بادله قرار گرفته و دومین اثر میراث طبیعی ثبت شده ایران به شمار می رود.

باداب سورت دو چشمه دارد... با آب هایی که هر کدام رنگ، بو و مزه خودشان را دارند. یكی شور شور و دیگری ترش و شیرین!

چشمه شور باداب سورت استخر آبی كوچكی است كه معمولا در تابستان برای آب تنی استفاده می شود و درمان دردهای كمر، پا، روماتیسم، میگرن و امراض پوستی را به میهمانانش هدیه می دهد. روستائیان سنگ های این صخره ها را داخل آتش می گذارند و وقتی خوب داغ شدند، آنها را در آب گوگردی قرار می دهند و از آن برای التیام پوست و دردهای مختلف استفاده می كنند.

اما چشمه دیگر باداب سورت كه در نزدیکی این چشمه قرار گرفته، با آب زرد و نارنجی رنگش که از صخره ها نشت می کند، اكسید آهن را قعر صخره ها به زمین می آورد. آب های رسوبی این دو چشمه هزاران سال است که از كوه سرازیر می شوند و ده ها حوضچه كوچك رنگین را در دل صخره ها پر می کنند. حوضچه هایی که تماشای سرخی و زردی و سبزی آنها سر ذوقتان می آورد و باور طبیعی بودن منطقه را برایتان دشوار می کند. اما اگر خوش شانس باشید و بتوانید طلوع و غروب خورشید را هم در باداب سورت ببینید، از این هم شگفت زده تر می شوید! تلالو خورشید در حوضچه ها و انعكاس نور آنها در سایه روشن طبیعت شاید زیباترین صحنه ای باشد که در عمرتان دیده اید.

یک بلیط به مقصد ساری کفایت می کند تا اسرارآمیزترین نقطه زمین را ببینید. اینجا سرزمین عجایب است. جایی که طبیعت بازی رنگ ها و سنگ ها را بهانه چند قرن شگفت زدگی انسان ها قرار داده است.

چشمه های کهنسال

چشمه آب معدنی بادآب سورت نوعی ژئو پارك است که در ارتفاع 1841 متری از سطح دریا قرار گرفته است. برای دیدن این چشمه، باید به شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت كوه سفر کنید یا از جاده شهمیرزاد (سمنان)- ساری به سمت کیاسر حرکت کنید و در 35 كیلومتری كیاسر به سمت روستای اورست و مالخاست بروید. از اینجا به بعد، 25 كیلومتر جاده فرعی پیش روی شماست که ظاهرا آسفالت چندان مناسبی هم ندارد. هر چند که جاده های استان سمنان مسافت کمتری دارد و ایمن تر هستند اما در مقابل، جاده های استان مازندران (محور کیاسر) به مراتب زیباترند و به عنوان طولانی ترین جاده جنگلی کشور لقب گرفته اند که گذر از آن خالی از لطف نیست.

 

این چشمه که همزمان با آخرین چین خوردگی های البرز در دوران چهارم زمین شناسی شكل گرفته، از شمال با ارتفاعات و تپه های پوشیده از جنگلهای سوزنی برگ، از جنوب با دره، از شرق با ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته ای و درختچه و از غرب با معدن سنگ های تزئینی احاطه شده است.

اما باداب سورت به همین جا ختم نمی شود. اگر در امتداد این چشمه ها صدها متر به سمت شمال بروید، در ارتفاعات به باداب سورت قدیمی می رسید که البته از سال ها پیش خشک شده است اما آثار شگفت انگیز آن هنوز هم پابرجاست. غیر از این، باداب سورت دیگری هم وجود دارد که به باداب سورت کوچک یا شورسر معروف است.

این چشمه بسیار کوچک که در روستای اروست قرار گرفته، خواص درمانی بسیار بیشتری دارد و یکی از گردشگر پذیرترین نواحی روستای اروست به حساب می آید.

اسم و رسم چشمه ها

اگر معنای باداب سورت را از محلی های این چشمه بپرسید، برایتان خواهند گفت که باداب به معنی آب گاز دار است و سورت به معنای شدت اثر و این کلمه روی هم رفته معنای اثر آب گازدار را خواهد داد. با این حال، این چشمه ها در ایران به چشمه های طلایی یا قصر طلایی معروف شده اند که نامشان را از رنگ زرد و نارنجی شان وام گرفته اند.

شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مشابه این چشمه ها تنها در سه کشور ترکیه، امریکا و نیوزلند وجود دارد که اتفاقا برخلاف باداب سورت که در کشور ما در حد یک چشمه محلی باقی مانده، از توریستی ترین جاذبه های طبیعی این کشورها محسوب می شوند.

اردیبهشت شاید تنها فرصت شما برای سر زدن به دشت لاله ها باشد اما برای تماشای این لاله های رنگارنگ بهاری نیاز نیست حتما راهی سفری دور در نقطه‌ای خاص شوید...

اردیبهشت شاید تنها فرصت شما برای سر زدن به دشت لاله ها باشد اما برای تماشای این لاله های رنگارنگ بهاری نیاز نیست حتما راهی سفری دور در نقطه‌ای خاص شوید. ایران خاک لاله خیزی دارد که در هر گوشه‌اش دامنی از لاله‌های سرخ و زرد و سفید را به پاهایتان خواهد ریخت البته اگر مهمان دستان پرسخاوت و باطراوتش باشید. فقط لازم است بدانید عمر این گیاه زیبا سه هفته بیشتر نیست،‌ پس وقت زیادی برای تصمیم‌گیری ندارید.

اگر اهل غرب كشور هستید دشت‌های سرسبز و پرگل چهارمحال و بختیاری را به شما پیشنهاد می‌كنیم. هوای لطیف مرغزارهای سرسبز و كوهسارهای سربلند و مغرور ایران‌ بهترین محل برای رویش لاله‌های واژگون ـ گل بومی سرزمین ایران ـ است.

این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله‌های سرخ رنگ و واژگون، در 12 كیلومتری چلگرد و در نزدیكی روستای بنواستكی از توابع شهرستان كوهرنگ آرمیده است. هوای لطیف، سبك و پاك دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم و دل هر بیننده‌ای را می‌نوازد.

طبیعت سحرآمیز و جاذبه‌های طبیعی افسونگر این مسیر در ورود به دشت لاله‌ها شما را شگفت‌زده و مبهوت زیبایی این دشت خیال‌انگیز و رویایی خواهد كرد.

در ایلام و ارتفاعات اشترانكوه لرستان نیز گیاه لاله‌ واژگون در ماه‌های فروردین و اردیبهشت به گل می‌نشیند، اگر قصد سفر به این استان‌ها را دارید، می‌توانید به دشت‌های لاله در این مناطق سری بزنید البته با وجود گردو‌غباری كه هم‌اكنون در آنجا جاخوش كرده نه می‌دانیم چه بر سر دشت‌های لاله آنها خواهد آمد و نه می‌توانیم سلامت شما را تضمین كنیم، پس شاید بد نباشد گلستانكوه در 15 كیلومتری جنوب شهرستان خوانسار یا منطقه گردشگری ـ تفریحی آستانه در دهاقان اصفهان را كه یكی دیگر از منطقه‌های طبیعی ـ گردشگری و دارای لاله‌های واژگون زرد رنگ است، انتخاب كنید.

در نهایت اگر تهرانی یا اهل همین اطراف هستید و وقت سفر به این مناطق را ندارید، می‌توانید سری به دومین جشنواره لاله‌ها در باغ مشاهیر قزوین بزنید و اردیبهشت‌تان را به در كنید. این جشنواره تا نیمه اردیبهشت‌ماه پذیرای قدوم مهربان شماست. گفتم مهربان، ‌چون یادتان باشد كه هر كجا رفتید قصد چیدن این گل‌های زیبا را نكنید كه در صورت ارتكاب این جنایت به ازای چیدن هر گل 30هزار ریال جریمه خواهید شد.

مقبره استرومردخای مقبره‌ی ملكه خشایار شاه و عمویش «استرومردخای» در مركز شهر همدان قرار دارد. ساختمان اولیه‌ی آرامگاه حدود 12 قرن پیش توسط كلیمیان به پاس خدمات استرومردخای احداث شد و بعدها، بارها تجدید بنا گردید و ساختمان فعلی، احتمالاً در قرن هفتم هجری به جای بنای قبلی كه متعلق

استان همدان از جمله استان‌های كوهستانی، مرتفع، سرد و بادخیز غرب كشور و با ۲۱۷۲ كیلومتر مربع وسعت حدوداً 2/1 درصد كل مساحت ایران را تشكیل می‌دهد.

رشته كوه‌های زاگرس و ارتفاعات الوند كه از شمال غربی همدان به جنوب شرقی این استان امتداد و ارتفاعات و كوه‌های گرمه و سرده، لشگردر، آلمابولاق، سیاه‌دره، چل تابالغان، بهارلو، بوقاطی، آلماباغ، گری، گرمی و خان گرمز موجب شده‌اند كه اغلب شهرهای این استان در ارتفاعات واقع شوند و به علت شرایط اقلیمی و طبیعی، تقریباً در تمام ایام سال وزش باد در سطح استان ادامه دارد.

آب و هوا در مناطق مرتفع كوهستانی سرد و در مناطق جنوبی تقریباً معتدل و كوهستانی می‌باشد. زمستان‌های همدان سرد و طولانی و اكثراً بیش از 4 ماه در سال یخبندان است.

همدان در تمام ایام زمستان دارای شرایط طبیعی مناسبی برای علاقمندان به ورزش‌های زمستانی مثل اسكی است. پیست اسكی تقریباً وسیع و مجهز آن تا ماه‌های اولیه‌ی بهار مورد استفاده علاقمندان قرار می‌گیرد و همه ساله جمع كثیری از علاقمندان به منظور استفاده از امكانات این ورزش مفرح به همدان مسافرت می‌نمایند، اما بهترین زمان برای كسانی كه قصد سفر تحقیقی یا تفریحی و بازدید از جاذبه‌های تاریخی و باستانی همدان را دارند با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه از اواخر اردیبهشت تا اواخر مهرماه است.

در این ایام علاوه بر سرسبزی و زیبایی و طبیعت پرگل و گیاه این استان، تابش خورشید و گرمای هوا بسیار مطلوب و دلچسب است.

استان همدان با آن كه فاقد منابع آبی، هم چون دریا و دریاچه است، به علت وجود رشته كوه‌هایی چون زاگرس و الوند و دیگر قلل سر به فلك كشیده و برف‌گیری آنها كه در بیشتر ایام قلل آنها، پوشیده از برف می‌باشند. ذوب تدریجی برف‌های زمستانی در فصل گرما و تابستان رودها و تالاب‌ها و سراب‌ها و چشمه‌های متعددی را بوجود می‌آورند.

بعضی از سراب‌ها و تالاب‌های همدان عمری به درازای ده‌برابر آثار باستانی چند هزار ساله این استان دارند، مثل تالاب زیبای «گردخورده» یا «آق گل» كه زمین‌شناسان طول عمرش را ۴۰ هزار سال تخمین زده‌اند و حدوداً ۵/۱۷ كیلومتر مربع وسعت دارد یا تالاب پیر سلیمان كه هر دو تالاب با پوشش گیاهی فراوان در بهار و تابستان مأمن انواع اردك، فلامینگو، مرغ باران، آب چلیك، كاكانی، حواصیل، غاز و دیگر پرندگان مهاجری هستند كه از روسیه، قفقاز، كشورهای اسكاندیناوی و دیگر نقاط اروپایی و آسیایی به این منطقه می‌آیند.

كشاورزی و باغداری در این استان رونق دارد. كشت آبی و دیم معمول است گندم و جو، سیب‌زمینی، چغندر قند از عمده محصولات كشاورزی همدان هستند.

محصول گردوی همدان، مخصوصاً گردوی تویسركان بی‌نظیر است.

وجود رشته كوه‌های كهنسال، بارندگی فراوان، ساختار طبیعی و عوامل دیگر در طول هزاران سال موجب ایجاد غارهای متعددی گردیده كه بعضی از آنها به علت اقامت انسان در دوران‌های مختلف جنبه‌ی تاریخی دارد و بعضی دیگر به جهت برخورداری از بلوره‌ها و قندیل‌ها و اشكال مختلفی كه بوسیله استالاكتیت و استالاگمیت بوجود آمده، زیبایی و شكوهی دیدنی دارد.

استان همدان شامل 16 شهر و شهرستان به اسامی همدان، نهاوند، تویسركان، ملایر، كبودرآهنگ، اسدآباد، بهار و رزن و 18 بخش و مركز آن شهر همدان است.

همدان

شهر همدان دارای تاریخ و پیشینه‌ای كهن است. احداث و بنای اولیه‌ی آن را بیش از 700 سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد.این شهر به دستور دیاكو پادشاه مقتدر ماد بنا شد و او پس از پایان كار احداث و ساختمان كاخی عظیم كه دارای قلاع و دژهای متعدد بود، آن‌را پایتخت و محل خزانه‌ی خود قرار داد و نام هگمتانه را بر آن نهاد.

درباره‌ی چگونگی ایجاد هگمتانه مورخین یونانی نوشته‌اند: دیاآكو پس از انتخاب محلی در كنار كوه الوند (اورتت یا اورنتس) جهت مركز حكومت خود شهر و كاخی عظیم كه شامل هفت قلعه‌ی تو در تو بود احداث كرد. مهمترین و مستحكم‌ترین قسمت این كاخ، قلعه‌ی هفتم بود

 كه داخل آن كاخ پادشاه و خزانه قرار داشت و آنرا اگباتابا نامید. یونانی‌ها واژه‌ی «هگمتانه» یا «هنگمتانه» را كه به زبان پارسی قدیم به معنی محل تجمع است اكتابانا می‌نامند.

این واژه در آثار به جای مانده به زبان ارمنی «اهمتان» و در زبان سریانی و پهلوی «اهمدان» آمده و در گویش نویسندگان عرب «اهمدان» به همدان تبدیل گردیده است.

می‌گویند در تورات نیز نامی از «احتمانا» آمده كه به احتمال زیاد همان هگمتانه می‌باشد.

تپه‌ی باستانی هگمتانه كه در مركز شهر همدان قرار دارد، بقایای شهر باستانی هگمتانه پایتخت عهد كاسی‌ها، مادها و هخامنشیان است. در كاوش‌های باستانی كه در این تپه انجام گرفته آثار بسیار با ارزش و گرانبهایی از دوران باستانی این شهر به دست آمده است.

هگمتانه یا همدان در طول عمر چند هزار ساله‌ی خود با فراز و نشیب و حوادث و وقایع زیادی روبرو شده، و دوران‌های سخت یا آرامی را پشت سر گذاشته و بارها ویران و آباد شده است.

هگمتانه برای اولین بار در دوران حكومت بخت‌النصر و به دستور او به كلی ویران شد ولی هنگامی كه داریوش بزرگ زمام امور را به دست گرفت، بر بازسازی و ترمیم ویرانی‌ها و آبادانی آن همت گماشت و بعدها در دوران حكمرانی اشكانیان و ساسانیان، با احداث كاخ‌ها و قصرهای باشكوه برای اقامت پادشاهان اشكانی و ساسانی این شهر به اوج عظمت و آبادانی و زیبایی خود رسید، اما:با پیروزی اعراب نه تنها كاخ‌های سلطنتی تخریب بلكه تمام شهر به طور كامل ویران شد. این تسلسل آبادانی و ویرانی، حمله و تاراج و ترمیم خرابی و بازسازی، قرن‌های متمادی تا سال 1135 هجری ادامه یافت و از آن سال به مرور ثبات و ایمنی نسبی یافت و چون در مسیر جاده‌ی ابریشم و راه‌های اصلی منطقه‌ی غرب كشور قرار داشت به زودی به صورت یكی از مراكز بازرگانی درآمد.

در شهر همدان و دیگر شهرهای این استان بقایای آثار باستانی و تاریخی فراوانی مثل كتیبه‌ها، برج‌ها، كاخ‌ها و… وجود دارد كه یادآور دوران عظمت و شكوه ایران باستان می‌باشد. تپه‌ی باستانی هگمتانه در سال 1913 میلادی توسط یك هیأت فرانسوی كه از سوی موزه لوور پاریس ماموریت یافته بود، مورد كاوش و حفاری باستان شناسی قرار گرفت.

در حفاری‌های انجام شده علاوه بركشف اشیاء با ارزش عهد باستان، آثاری به دست آمد كه نمودار وجود شبكه‌ی منظم آبرسانی در شهر باستانی هگمتانه بود و در كاوش‌هایی كه در سال‌های 1362 تا 1370 انجام گرفت، یكی دیگر از كهن‌ترین آثار تمدن بشر یعنی حصار طولانی و دو برج عظیم این شهر كشف شد.

كتیبه‌های گنج‌نامه

در 5 كیلومتری همدان و در دامنه‌های الوند دره‌ی باصفای عباس‌آباد قرار دارد كه كتیبه‌ها و آبشار گنج‌نامه نیز در امتداد همین دره واقع شده است.

در این دره سنگ نبشته‌هایی از زمان داریوش اول هخامنشی برجای مانده كه گفته می‌شود پس از اتمام كار سنگ نبشته‌های بیستون به دستور داریوش برسر راه هگمتانه كه پایتخت تابستانی هخامنشیان و در مسیر جاده‌ی شاهی قرار داشت كار نقر و حتك آن انجام گرفته است.

هر یك از این كتیبه‌ها به سه زبان فارسی باستانی، اعیلامی یا شوشی، بابلی و به خط میخی مادی یا هخامنشی می‌باشد.

در گذشته با توجه به این كه گفته می‌شد خزانه‌ی هخامنشیان در هگمتانه قرار داشته تصور عمومی بر این بود كه سنگ نبشته‌ها، راهنمای محل خزانه و گنج‌های داریوش است ولی پس از آن كه باستان شناسان فرانسوی و انگلیسی موفق به ترجمه‌ی آنها شدند، محرز شد كه سنگ نبشته‌ها راز مكتوب گنج نیست بلكه ورقی از تاریخ باستانی ایران است.

یكی از این دو كتیبه مربوط به داریوش هخامنشی و دیگری مربوط به خشایار شاه می‌باشد. ترجمه‌ی كتیبه داریوش چنین است.

«خدای بزرگ است اهورمزدا، كه این سرزمین را آفرید، كه مردم را آفرید، كه شادی برای مردم آفرید كه داریوش را شاه كرد، شاهی از بسیاری، فرمانروایی از بسیاری..

منم داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه سرزمین‌هایی كه نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی»

و كتیبه‌ی دیگر كه مربوط به خشایار شاه و در قسمتی پایین‌تر از كتیبه‌ی داریوش قرار دارد، قسمت اول متن آن همان متن كتیبه‌ی داریوش است ولی در جملات آخر پس از شاه شاهان نوشته شده «شاه كشورهای دارای ملت‌های بسیار، شاه این سرزمین بزرگ، دور دست پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی»

شیر سنگی

شیر سنگی كه بیش از 2 متر طول و یك متر و 20 سانتیمتر عرض و اندازه ارتفاع سینه‌اش می‌باشد یكی دیگر از آثار باقی‌مانده‌ی عهد باستان است.

این شیر كه پاهایش شكسته و مفقود شده و گذشت ایام خسارت‌هایی به بدنه‌اش وارد ساخته، كاملاً زیبایی و صلابت خود را حفظ كرده است.

در مورد زمان ساخت شیر سنگی، روایات متفاوتی وجود دارد كه از دوره‌ی پارت‌ها و مادها شروع و به دوران اسكندر ختم می‌شود، اما قوی‌ترین نظریه اینست كه این مجسمه و قرینه‌اش در زمان اشكانیان در دو طرف دروازه نصب بوده‌اند.

مقبره استرومردخای

مقبره‌ی ملكه خشایار شاه و عمویش «استرومردخای» در مركز شهر همدان قرار دارد.

ساختمان اولیه‌ی آرامگاه حدود 12 قرن پیش توسط كلیمیان به پاس خدمات استرومردخای احداث شد و بعدها، بارها تجدید بنا گردید و ساختمان فعلی، احتمالاً در قرن هفتم هجری به جای بنای قبلی كه متعلق به قرن سوم هجری بوده، احداث گردیده است.

در داخل بنای آرامگاه، دو صندوق منبت‌كاری گران قیمت وجود دارد كه هریك بر روی قبری قرار گرفته است. این دو قبر را به استرومردخای نسبت می‌دهند و براساس روایات موجود استر با نفوذ خود مانع كشتار كلیمیان در زمان خشایار شاه شده است.

ایران ما به سواحل شمال ,مشهد و شیراز خلاصه نمی شود بلکه هزاران دیدنی مذهبی ,تاریخی و طبیعی در آن یافت می شود که شاید اسم آنها به گوش شما هم نرسیده باشد....

 

 

 

  

  

  

  

  

  

 

 

نیایشگاه اصلی منطقه یری شامل بیش از 300 سنگ افراشت با ارتفاعهای مختلف از 35 تا 250 سانتیمتر با شکلهای انسانی هستند...

منطقه باستاني معروف به شهر يري در شمال غربی روستای پيرازمیان در 31 کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. وسعت این منطقه تاریخی 400 هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل می شود. قدمت قلعه و معبد به 1450 پیش از میلاد و قوشا تپه به 7 هزاره پیش از میلاد می رسد.
اولین بار در حدود ده سال پیش از انقلاب اسلامی چارلز برنی در این محوطه کاوش کرد و از سال 1383 تا 1385 سه فصل حفاری به سرپرستی علیرضا هژبری نوبری در آن انجام شد.

در اولین فصل حفاری که در آبان 83 آغاز شد قبرهای عصر آهن بررسی شدند که پیش از آن توسط جویندگان عتیقه تخریب شده بودند و تنها ساختمان بندی قبرها معلوم بود. در این دوره سفالهایی مربوط به دوره کالکولتیک کشف شد و قدمت منطقه را به 3500 سال از از عصر آهن به عقب برد. این سفالها شبیه سفالهای مناطق باستانی دالما و حاجی فیروز هستند. به این ترتیب برای اولین بار قدمت سکونت بشر در استان اردبیل به دوره مس- سنگ رسید. برخی از سفالها منقوش و برخی با طرح سبدی بودند. تعدادی سفال دو لایه نیز در حفاری کشف شد که احتمال می رود لایه دوم سفال برای ترمیم قسمتهای شکسته سفال به کار رفته است.

در منطقه یری تعداد زیادی سنگ شیشه برنده (ابسیدین) کشف شد که می تواند گواهی بر ارتباط این منطقه با قفقاز و آناتولی باشد زیرا سابقه استخراج این نوع سنگ در این مناطق شناخته شده است. از ابسیدین برای برش سنگهای سخت در دوره کالکولتیک استفاده می شده است.

در منطقه یری چند دوره تاریخی از مس- سنگی ، عصر آهن1 و عصر آهن 2 مشخص شد و بقایایی از قلعه ای متعلق به دوره آهن کشف گردید.
در فصل بعدی حفاری در سال 84 بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی دیده شد که باستان شناسان آنها را نذوراتی متعلق به معبد می دانستند. یکی از این دو معبد در زیر دیوار دفاعی قلعه قرار داشت . باستان شناسان نتیجه گرفتند در دوره اورارتویی که ساکنان شهر یری بر روی معبد خود قلعه ساخته بودند از دین خود روی گردانده اند و خدای اورارتویی (خالدی) را پذیرفته اند. البته این امر می تواند اختیاری یا به اجبار صورت گرفته باشد.

در این فصل حفاری یک لایه نیز در زیر محوطه داخلی قلعه کشف شد که به شهری متروک و قدیمی تر تعلق داشته است. برخی سفالهای قهوه ای مایل به بنفش و سفالهای داغدار و سیاه نیز در این محل کشف شدند که به پیش از عصر آهن تعلق دارند.

در فصل سوم حفاری مشخص شد که در دوره اورارتوییان قلعه به آتش کشیده و متروک شده است. وجود خاکستر در لایه های خاک قلعه نشان دهنده آتش سوزی قلعه است. به این ترتیب دوره های متوالی زندگی بشر از 7000 تا دوره اورارتوییان در شهر یری به صورت متوالی مشخص شد. در این فصل تعداد زیادی ظروف سفالی، اشیای زرین مانند آویز، دگمه های زینتی و پلاکهای طلایی و مفرغی کشف گردید.
نیایشگاه اصلی منطقه یری در این فصل از زیر خاک بیرون آمد که شامل بیش از 300 سنگ افراشت با ارتفاعهای مختلف از 35 تا 250 سانتیمتر با شکلهای انسانی هستندو اشکال حجاری شده روی سنگها مشابهند و حاوی صورت آدمی (بدون دهان)، دست و شمشیر هستند.
«این منطقه بدون شک استقرار تک دوره ای نداشته است. چارلز برنی دوره آنرا همزمان با هخامنشیان ولی خارج از محدوده دولت آنها می داند. اینگراهام و سامرز آنرا به پیش از هزاره اول تعلق دانسته اند. با توجه به نبود سفال در کنار سنگ افراشت نمیتوان نظر دقیقی در مورد زمان سنگ افراشت داد ولی آنها میانه هزاره دوم تا میانه هزاره اول را بهترین دوره برای سنگ افراشت دانسته اند. معماری قبور مربوط به عصر آهن2 است. »
در مناطق دیگری از آذربایجان نیز سنگ افراشت وجود دارد مانند سنگ افراشت "نشت بان سراب" ولی هیچ کدام دارای حجاری نیستند.
در غرب محل تجمع سنگها غاری قرار دارد که ساکنان محلی آنرا قاراکوهبل نام نهاده اند. روبروی آن چند تخته سنگ بر روی هم گذاشته شده اندو به این ترتیب سه فصل حفاری منطقه باستانی یری در سال 84 به پایان رسید.

«منطقه یری که وسیع ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یکی از با اهمیت ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است به شماره 6162 به ثبت آثار ملی رسید. ولی به دلیل عدم حفاظت از منطقه سرمای بی سابقه زمستان سال 86 سنگ افراشتها را مورد حمله قرار داد و در اول بهمن 86 با یک زیر نویسی تلوزیونی در شبکه خبر اعلام شد که 80% از آثار تاریخی منطقه یری بر اثر سرما از میان رفته است. در واقع یکی از باارزش ترین و بی نظیرترین آثار باستانی ایران و جهان در اثر بی مسولیتی سازمان میراث فرهنگی از دست رفت و به هیچ وجهه قابل مرمت نیست.»

بازار قدیمی شهر کرمانشاه دارای قدمتی بیش از یک صد و پنجاه سال است. این بازار هنوز پویایی خود را حفظ کرده و نقش مهمی در اقتصاد این شهر و شهرهای هم جوار آن دارد. در گذشته های نه چندان دور به غیر از داد و ستد، بخشی از فعالیت

بازار قدیمی شهر کرمانشاه دارای قدمتی بیش از یک صد و پنجاه سال است. این بازار هنوز پویایی خود را حفظ کرده و نقش مهمی در اقتصاد این شهر و شهرهای هم جوار آن دارد. در گذشته های نه چندان دور به غیر از داد و ستد، بخشی از فعالیت های تولیدی نیز در همین بازار انجام می گرفت. با گذشت زمان از تعداد تولید کنندگان که بیشتر صنعت گر بودند، کاسته شد و در نتیجه سهم تولید در بازار بسیار محدود گشت.

از عمده ترین مراکز تولیدی می توان به بازار مسگرها و آهنگرها، زین سازان، راسته صحافان، راسته تفنگ سازان در تیمچه سید اسماعیل اشاره کرد. امروزه بخش تولید تنها به بازار آهنگرها، بازار کلوچه پزها و بخش کمی از بازار زرگرها محدود شده است. برخی از راسته های بازار با نام اقلیت های قومی یا مذهبی نظیر بازار یهودی ها و یا راسته ترک ها معروف است. در مسیر طولانی بازار سراها و کاروان سراهای متعددی وجود داشته است که خدماتی را در اختیار مسافرین و بازرگانان قرار می دادند.

از جمله سراهای بازار کرمانشاه می توان به سرای کاشانی، سرای حکیم الدوله، سرای نور، سرای اصفهانی ها، سرای وکیل الدوله، سرای خرما فروش ها، سرای فراش باشی، سرای عمادالدوله، سرای سنگ تراش ها و سرای رنگ رزها اشاره کرد. به غیر از سراها ابنیه با ارزش دیگری در مجموعه بازار وجود دارد که از جمله آنها مسجد عمادالدوله، مسجد و حمام حاج شهباز خان است.

مجموعه تخت جمشید شامل هفت كاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلكان‌ها،‌ ستون‌ها، ‌و دو آرامگاه سنگی است.

 

در میان سنگها از هیچ گونه ملاتی استفاده نشده اما در بعضی نقاط، سنگها را با بست‌های آهنی به نام دم چلچله‌ای به هم اتصال داده‌اند و از چفت‌هایی سربی استفاده کرده‌اند.

 

مجموعه تخت جمشید شامل هفت كاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلكان‌ها،‌ ستون‌ها، ‌و دو آرامگاه سنگی است.

 

جمعا بیش از سه هزار نقش برجسته در ساختمان‌ها و مقبره‌های تخت جمشید وجود دارد كه به طرز خارق العاده‌ای هماهنگ است.

یکی از مناطق بسیار زیبا و دیدنی اندیکا (واقع در استان خوزستان)منطقۀ شیرین بهار((شیمبار)) است...

این منطقه در 50 کیلومتری قلعه خواجه، 100 کیلومتری شهرستان مسجدسلیمان و 225 کیلومتری اهواز قرار دارد.

این منطقه از یک طرف در دامنه کوه دلا قرار دارد و محدودۀ آن از سرحونی شروع شده و شیرین بهار را به دو بخش بالا و پایین تقسیم می کند. شیرین بهار شامل مناطق: تنگ سنو (تنگ سنان)، پل نگین، گذرگاه، امامزاده صالح ابراهیم می باشد. وجود چشمه های متعدد و آبشارهای زیبا و همچنین وجود رودخانه ای معروف به شط شیمبار در کنار جنگل پوشیده از انواع درختان بلوط، بادام، بوته های وحشی مانند: قارچ، و انواع مرکبات، انگور کوهی، توت، انار و سیب زیبائی خاص به این منطقه داده است. وجود کوههای سر به فلک کشیده و مناسب کوهنوردی و پوشیده از گلها و بوته های متنوع و انواع حیوانات زیبائی منطقه را دوچندان کرده است. بدلیل وجود خاک مناسب و آب و هوای مساعد در این منطقه محصولات کشاورزی از قبیل گندم، جو، نخود و عدس کاشته می شود.

از لحاظ آثار تاریخی می توان به وجود نقش برجسته های تنگ بتا و تنگ سنان اشاره کرد. این سنگ نگاره ها بر سینه کوه کنده کاری شده اند که با در نظر گرفتن نوع پوشش و آرایش موی سر این سنگ نگاره ها می توان گفت که همزمان با دورۀ اشکانیان و مربوط به الیمائیدها (حکومت محلی همزمان با اشکانیان که اندیکا جزئی از قلمرو آنها محسوب می شده) هستند.

سید محمد علی شوشتری در تاریخ جغرافیای خوزستان در مورد تنگ  بتا چنین می نویسد: ((در تنگ بتا دوازده نقش انسان در دو مجلس طراحی شده دیده می شود، نقش های سمت راست مشتمل بر سه نفر با قامتی کوتاهتر از بقیه افراد هستند در حالی که دست چپ بر روی دوش نفر کناری قرار دارد. سایر افراد نیز به همینگونه دیده می شوند. دو نفر تاج مانندی بر سر داردند که آنها را از دیگر افراد متمایز می نماید به نظر می رسد که ملکه و همسر شاه باشند همچنین سایر افراد شاید از درباریان باشند و تن پوش همگان مانند اشکانیان چین داراست اینگونه برداشت می شود که همگی آنان در حال انجام مراسم مذهبی هستند.

انواع بردگوری (استودان): ایرانیان دوران باستان به دلیل اعتقاد داشتن به قداست خاک که یکی از عناصر چهارگانه خلقت می باشد، پاک بودن آن را ضروری می دانستند لذا از تماس اجساد مردگان با خاک به شدت پرهیز می کردند به همین منظور مردگان خود را در هوای آزاد قرار می دادند تا گوشت آنها طعمه جانوران و پرندگان شود و بعد از مدتی که تنها استخوانهای مرده باقی می ماند آنها را درون استودان ها قرار می دادند این استودانها در دل کوه و یا در دل سنگهائی که به صورت مجزا در جاههای مختلف پراکنده بودند کنده می شده اند بعضی از این بردگوریها (استودانها) در جاهای دیگر به همراه نقش برجسته هستند. البته نظر دیگری در مورد بردگوری وجود دارد و آن اینکه: هنگام کوچ، افراد کهنسالی که توانائی همراهی کردن با کوچندگان را نداشتند، درون این بردگوریها به همراه آب و غذای کافی قرار داده می شدند که هیچ سندی دال بر واقعیت این موضوع نه در کتب قدیمی بختیاری وجود دارد و نه حتی کسانی که این مطلب را بیان می کنند با چشمان خود دیده اند و صرفا به شنیده ها استناد می کنند. با در نظر گرفتن عطوفت و مهربانی و احترام به بزرگان بخصوص افراد پیر و سالخورده در نزد بختیاریها و همچنین ناممکن بودن رعایت مسائل بهداشتی در چنین شرایطی، این نظریه دور از واقعیت به نظر می رسد.
یکی دیگر از آثار شیرین بهار پل نگین یا خدا آفرید می باشد. این پل آب شیرین بهار را به رودخانه کارون انتقال می دهد و قدمت آن مربوط به دوران اشکانیان است. از آثار دیگر می توان به : امامزاده صالح ابراهیم، تپه های باستانی و نقوش برجسته و شیرهای سنگی اشاره کرد. علاوه بر موارد ذکر شده در این منطقه قناتهای قدیمی نیز وجود دارند. قباد باقری در کتاب بختیاری در گذر زمان به نقل از مردم محلی بیان می کند که بر فراز کوه دلا و در جنوب غربی این نقش برجسته ها، قلعه هائی بنام قلعه کله قندی، قلعه آهنگری، و قلعه دزوراز (درمنا) وجود دارند. این قلعه ها ممکن است زمانی محل فرمانروائی الیمائیدها بوده باشند. لایارد این نقش بر جسته ها را متعلق به دوران ساسانیان میداند.
از صنایع دستی شیرین بهار می توان از گلیم باقی، قالیبافی، لت (سیاه چادر) درست کردن مشک و دوختن لباسهای محلی و لچک یاد کرد.
از مراسم هائی که بعنوان بخشی از هویت قوم بختیاری به شمار می روند میتوان به مراسم عزاداری و جشنهای شادی اشاره کرد. بازیهای محلی این منطقه شامل: چوکلی بازی، الختر، اسب سواری، تیراندازی هستند که کودکان و بزرگسالان آنها را به مناسبتهای مختلف بازی می کنند. جمعیت این منطقه متغیر است. در تمامی فصول سال میتوان از مناظر زیبای شیرین بهار دیدن کرد. از غذاهای سنتی این منطقه میتوان به کباب بختیاری، اوترشی، اوبسور، موسیر و قارچ سرخ شده، گرده و توچری اشاره کرد. سوغات روستا شامل انواع مرکبات، عسل، قارچ، روغن و نان محلی (نون تیری)، کره محلی، کشک و قارا و ..... می باشد.
شیرین بهار دارای طبیعت بسیار زیبا، بکر و نادر بوده که در نوع خود کم نظیر است. با قرار گرفتن مناظر طبیعی، آثار تاریخی و فرهنگ قومی درکنار هم، این منطقه استعداد تبدیل شدن به یک مکان توریستی را به شدت داراست.